ଓଡ଼ିଶା ବନ ଓ ବନ୍ୟଜୀବ ସଂରକ୍ଷଣ ପୁରସ୍କାର ରାଶି ବୃଦ୍ଧି

ଭୁବନେଶ୍ୱର, ୭ ଜୁଲାଇ, ୨୦୨୫: ଗ୍ରାମସ୍ତରୀୟ ସଂରକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସ୍ୱୀକୃତି ଓ ଗତି ଦେବାକୁ ଓଡ଼ିଶା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମୋହନ ଚରଣ ମାଝୀ ଆଜି ରାଜ୍ୟର ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଣାଳୀକୁ ବିଶେଷ ଭାବେ ପୁନର୍ଗଠିତ ଓ ସମୃଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଘୋଷଣା କଲେ । ଏହି ସଂଶୋଧିତ ପଦକ୍ଷେପ ରାଜ୍ୟର ମୂଲ୍ୟବାନ ଜଙ୍ଗଲ, ବନ୍ୟଜୀବ ଓ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷାରେ କ୍ଷେତ୍ରୀୟ କର୍ମଚାରୀ, ବନ ସୁରକ୍ଷା ସମିତି (FPC) ଏବଂ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣକୁ ଅଧିକ ପ୍ରେରଣା ଦେବ । 

ବନ ମହୋତ୍ସବରେ ସଂରକ୍ଷଣ ବୀରଙ୍କ ସମ୍ମାନ

ପୁରୁଣା ଭୁବନେଶ୍ୱରସ୍ଥିତ BM ହାଇସ୍କୁଲରେ ବନ ମହୋତ୍ସବ ସପ୍ତାହ କାର୍ଯ୍ଯକ୍ରମରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମାଝୀ ଏହି ନୀତିଗତ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘୋଷଣା କରି ଏହାର ପ୍ରଣାଳୀ ତୁରନ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବ ବୋଲି କହିଲେ । ସେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରୀୟ ବନ ସୁରକ୍ଷା ଓ ସଂରକ୍ଷଣ ପୁରସ୍କାର ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏଭଳି ସ୍ୱୀକୃତିର ପ୍ରଭାବ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କଲେ ।

ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିବା ସମିତିମାନେ:

• ତୁଳାଙ୍ଗପଡ଼ା ବନ ସୁରକ୍ଷା ସମିତି (କଳାହାଣ୍ଡି ଉତ୍ତର ବନ ବିଭାଗ): ବଜାରିଗଡ଼ରେ ୫୦ ହେକ୍ଟର ନଷ୍ଟପ୍ରାୟ ଜଙ୍ଗଲକୁ ନିବୃତ ବନୀକରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ସ୍ୱୀକୃତ । ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ, ଗତ ତିନି ବର୍ଷ ଧରି ସେମାନଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶୂନ୍ୟ ଜଙ୍ଗଲ ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ଘଟିନାହିଁ ।
• ପାହାଡପୁର ବନ ସୁରକ୍ଷା ସମିତି (କରଞ୍ଜିଆ ବନ ବିଭାଗ): ସତର୍କ ପହରା ମାଧ୍ୟମରେ ବୁଢିପାଟ ଜଙ୍ଗଲର ୧୫୯ ହେକ୍ଟର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ସମ୍ମାନିତ । ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ସେମାନେ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ଧରି ଜଙ୍ଗଲ ନିଆଁ ରୋକିଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରୟାସ ଫଳରେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ମାନବ-ହାତୀ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ ମଧ୍ୟ ବିଶେଷ କମିଯାଇଛି ।

ପ୍ରତ୍ୟେକ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରାପ୍ତ ସମିତି ଏକ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ଏବଂ ୪ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ଯୁଗ୍ମ ପୁରସ୍କାର ପାଇଛନ୍ତି, ଯାହା ମୂଳତଃ ସଂରକ୍ଷଣ ଫଳାଫଳକୁ ପୁରସ୍କୃତ କରିବାରେ ରାଜ୍ୟର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ଦର୍ଶାଏ ।

ଭିଜନ୍ ୨୦୩୬: ଏକ ସବୁଜ ଓଡ଼ିଶା ଗଠନ

ଏକ ମହତ୍ତ୍ୱାକାଂକ୍ଷୀ ରୋଡ଼ମ୍ୟାପ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମାଝୀ ମୂଳ ଭିଜନ ଓଡ଼ିଶା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧୀନରେ "ଗ୍ରୀନ ଓଡ଼ିଶା ୨୦୩୬" ପ୍ରତି ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପୁନରାବୃତ୍ତି କଲେ । ଏହି ଦୃଷ୍ଟିର ମୁଖ୍ୟ ସ୍ତମ୍ଭଗୁଡିକ ହେଲା:

• ସମୁଦାୟ ଜଙ୍ଗଲ ପରିଚାଳନା ଉଦ୍ୟମ ମାଧ୍ୟମରେ ୧୦ ଲକ୍ଷ ସବୁଜ ଜୀବିକା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ।
• ଓଡ଼ିଶାକୁ ସ୍ଥିର ପର୍ଯ୍ୟଟନ ପାଇଁ ଜାତୀୟ ମଡେଲ ଭାବେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ।
• ଆଦିବାସୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟଙ୍କୁ ସଶକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ଶାଳ, ଅମ୍ଳି, ବାଉଁଶ ଓ ଅନ୍ଯାନ୍ଯ ଔଷଧୀୟ ଗଛ ଭଳି ବନ ଉତ୍ପାଦ ପାଇଁ ୧୦୦ରୁ ଅଧିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପନ କରିବା । ଏହି ଉଦ୍ୟମ ସ୍ଥାନୀୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟଙ୍କ ପାଇଁ ୫,୦୦୦ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଟଙ୍କା ଆୟ ସୃଷ୍ଟି କରିବ ।

ସବୁଜ ଅଭିଯାନ ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ସମାଧାନକୁ ବିସ୍ତାର

ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦିଙ୍କ ଆହ୍ୱାନରେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇ, ମାଝୀ 'ଏକ ପେଡ ମା କେ ନାମ' ଅଭିଯାନର ସଫଳତାକୁ ଉଲ୍ଲେଖ କଲେ । ଓଡ଼ିଶା ୨୦୨୪ରେ ୬.୬୯ କୋଟି ଚାରା ରୋପଣ କରି ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଚତୁର୍ଥ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥିଲା । ଏହାକୁ ଆଧାର କରି, ୨୦୨୫ ପାଇଁ 'ଏକ ପେଡ ମା କେ ନାମ ୨.୦' ଅଭିଯାନରେ ୭.୫ କୋଟି ଚାରା ରୋପଣ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି ।

ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବା ପାଇଁ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କହିଲେ ଯେ ବିଜୁଳି ଆଘାତ ପ୍ରତିରୋଧ ପାଇଁ ଗତ ବର୍ଷ ୧୯ ଲକ୍ଷ ତାଳଗଛ ରୋପଣ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଏବର୍ଷ  ୧୮ ଲକ୍ଷ ରୋପଣ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି । 

ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବ୍ୟବହାର କରି, ସରକାର ସିମିଳିପାଳ ଭଳି ସଙ୍କଟାପନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ କୃତ୍ରିମ ବୁଦ୍ଧିମତା (AI) ଆଧାରିତ ଜଙ୍ଗଲ ନିଆଁ ଚିହ୍ନଟ ପ୍ରଣାଳୀ ମୂତୟନ କରିଛନ୍ତି, ଯାହାକୁ ସମ୍ପ୍ରତି ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନର ମାନ୍ୟତା ମିଳିଛି । ସିମିଳିପାଳର ଅନନ୍ୟ ବନ୍ୟଜୀତ ଓ ଉଦ୍ଭିଦ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ୫୦ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଏକ ସମର୍ପିତ ପଦକ୍ଷେପ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି ।

ମାନବ-ବନ୍ୟଜୀବ ସଂଘର୍ଷ ପାଇଁ ବୃଦ୍ଧିପ୍ରାପ୍ତ ସହାୟତା

ଜଙ୍ଗଲ ପାଖରେ ରହୁଥିବା ସମ୍ପ୍ରଦାୟଙ୍କ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ଚାଲେଞ୍ଜଗୁଡିକୁ ସ୍ୱୀକାର କରି, ସରକାର ମାନବ-ବନ୍ୟଜୀବ ସଂଘର୍ଷ ଘଟଣା ପାଇଁ ପ୍ରତିକାର ରାଶି ବିଶେଷ ଭାବେ ବୃଦ୍ଧି କରିଛନ୍ତି:

• ମୃତ୍ୟୁ ପାଇଁ ଆର୍ଥିକ ସାହାଯ୍ୟ ୬ ଲକ୍ଷରୁ ବୃଦ୍ଧି କରି ୧୦ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା କରାଯାଇଛି ।
• ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କ୍ଷତି (ଘରବାଡ଼ି, ଆଘାତ) ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରତିକାର ରାଶି ବଢାଯାଇଛି ।

ପୁନର୍ଗଠିତ ପୁରସ୍କାର: ଅଧିକ ସ୍ୱୀକୃତି, ବଡ଼ ପୁରସ୍କାର ରାଶି

ଆଜିର ଘୋଷଣାର ମୁଖ୍ୟ ବିଷୟ ଥିଲା ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଚାରୋଟି ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ଯକ୍ରମରେ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଥିବା ପରିବେଶ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପୁରସ୍କାରଗୁଡ଼ିକର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପୁନର୍ଗଠନ । ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କୁ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ଏଥିରେ ପୁରସ୍କାର ସଂଖ୍ୟା ଓ ପୁରସ୍କାର ରାଶି ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଛି:

୧. ବିଶ୍ୱ ବନ ଦିବସ (୨୧ ମାର୍ଚ୍ଚ):

• କ୍ଷେତ୍ରୀୟ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ବନ ପୁରସ୍କାର: ୪ ଜଣ ବନ ରେଞ୍ଜର, ୧୨ ଜଣ ଫରେଷ୍ଟର ଏବଂ ୨୪ ଜଣ ବନ ରକ୍ଷକ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶଂସାପତ୍ର, ପଦକ ଏବଂ ୧୦,୦୦୦ ଟଙ୍କା ପାଇବେ ।
• ବନୀକରଣ ଉତ୍କର୍ଷତା ପୁରସ୍କାର: ପ୍ରତ୍ୟେକ ଉପବିଭାଗରେ ଗୋଟିଏ ଅନୁଷ୍ଠାନ ୧୦,୦୦୦ ଟଙ୍କା ପାଇବ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଉପବିଭାଗରେ ଗୋଟିଏ ଗ୍ରାମପଞ୍ଚାୟତ ୨୦,୦୦୦ ଟଙ୍କା ପାଇବ ।

୨. ବିଶ୍ୱ ପରିବେଶ ଦିବସ (୫ ଜୁନ):

• ପ୍ରକୃତି ମିତ୍ର ପୁରସ୍କାର: ପ୍ରତ୍ୟେ ବ୍ଳକ ବ୍ଲକ୍ ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ଗ୍ରାମ/ଅନୁଷ୍ଠାନ/ପଞ୍ଜୀକୃତ ସଂଗଠନ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ପରିବେଶ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ୧୦,୦୦୦ ଟଙ୍କା ପାଇବ ।
• ପ୍ରକୃତି ବନ୍ଧୁ ପୁରସ୍କାର: ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ଲକ୍ ପାଇଁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ପରିବେଶ ସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧିରେ ଅସାଧାରଣ ପ୍ରୟାସ ପାଇଁ ୫,୦୦୦ ଟଙ୍କା ପାଇବେ ।

୩. ବନ ମହୋତ୍ସବ ସପ୍ତାହ (ଜୁଲାଇ ପ୍ରଥମ ସପ୍ତାହ):

• ମାନ୍ୟବର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ବନ ସୁରକ୍ଷା ଓ ସଂରକ୍ଷଣ ପୁରସ୍କାର: ଗୋଟିଏ FPC ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରୀୟ ପୁରସ୍କାର ୪ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଓ ପ୍ରଶଂସାପତ୍ର ପାଇବ (ଯେପରି ଆଜି ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି) ।
• ଉପବିଭାଗ ସ୍ତରୀୟ ପୁରସ୍କାର: ପ୍ରତ୍ୟେକ ଉପବିଭାଗରେ ଗୋଟିଏ FPC ଉତ୍ତମ ସୁରକ୍ଷା କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ୫୦,୦୦୦ ଟଙ୍କା ପାଇବ ।

୪.  ବନ୍ୟଜୀବ ସପ୍ତାହ (ଅକ୍ଟୋବର):

• ମାନ୍ୟବର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ବନ୍ୟଜୀବ ସଂରକ୍ଷଣ ପୁରସ୍କାର: ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି/ସଂଗଠନ ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରୀୟ ପୁରସ୍କାର ୪ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଓ ପ୍ରଶଂସାପତ୍ର ପାଇବେ ।
• ଉପବିଭାଗ ସ୍ତରୀୟ ପୁରସ୍କାର: ପ୍ରତ୍ୟେକ ଉପବିଭାଗରେ ଜଣେ ପ୍ରାପକ ବନ୍ୟଜୀବ ଓ ଜୈବବିବିଧତା ସଂରକ୍ଷଣରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବଦାନ ପାଇଁ ୨୫,୦୦୦ ଟଙ୍କା ଓ ପ୍ରଶଂସାପତ୍ର ପାଇବେ ।

ଏକ ଆହ୍ୱାନ: "ଏକ ପେଡ ମା କେ ନାମ"

ବନ ଓ ପରିବେଶ ମନ୍ତ୍ରୀ ଗଣେଶ ରାମ ସିଂହ ଖୁଣ୍ଟିଆ ୨୦୨୫ ବନ ମହୋତ୍ସବର ଥିମ୍ 'ଏକ ପେଡ ମା କେ ନାମ' ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଗଛ ରୋପଣ ନିଜ ମା'ଙ୍କ ନାମରେ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିବାକୁ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଛନ୍ତି । ଜଙ୍ଗଲର ବହୁମୁଖୀ ଉପକାରିତା - ଜଳବାୟୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ, ଜଳ ଶୁଦ୍ଧିକରଣ, ଜୈବବିବିଧତା ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ମୌଳିକ ସମ୍ବଳ ଯୋଗାଣ - କୁ ତାଙ୍କ ପୁନରାବୃତ୍ତି କରିଛନ୍ତି ।

ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନରେ ଏକମ୍ର ଭୁବନେଶ୍ୱର ବିଧାୟକ ବାବୁ ସିଂହ, ଭୁବନେଶ୍ୱର ମେୟର ସୁଲୋଚନା ଦାସ, ବନ ଓ ପରିବେଶ ବିଭାଗର ଅତିରିକ୍ତ ମୁଖ୍ୟ ସଚିବ ସତ୍ୟବ୍ରତ ସାହୁ, ପ୍ରମୁଖ ମୁଖ୍ୟ ବନ ପରିରକ୍ଷକ ସୁରେଶ ପାଣ୍ଟ ଏବଂ BM ହାଇସ୍କୁଲର ପ୍ରଧାନ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ସୀତାକାନ୍ତ ମହାନ୍ତି ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ ।

ମୁଖ୍ୟ ବିଷୟ

ଓଡ଼ିଶାର ପୁନର୍ଗଠିତ ପରିବେଶ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପୁରସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ସଂରକ୍ଷଣର ଯୁଦ୍ଧକ୍ଷେତ୍ରର ସୈନିକମାନଙ୍କୁ - କ୍ଷେତ୍ରୀୟ କର୍ମଚାରୀ, FPC ଓ ପ୍ରତିବଦ୍ଧ ନାଗରିକଙ୍କୁ - ସ୍ୱୀକୃତି ଓ ଉତ୍ସାହିତ କରିବାରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିନିଯୋଗକୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରେ । ପୁରସ୍କାର ରାଶି ବୃଦ୍ଧି, ସ୍ୱୀକୃତି ବିସ୍ତାର, ଏବଂ ମହତ୍ତ୍ୱାକାଂକ୍ଷୀ ସବୁଜ ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ପ୍ରଯୁକ୍ତିଗତ ସମାଧାନ ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧ ଗ୍ରାମ ସମର୍ଥନ ସହିତ ଏକାଠି କରି, ମାଝୀ ସରକାର ୨୦୩୬ ସୁଦ୍ଧା ରାଜ୍ୟର ପରିବେଶ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଭବିଷ୍ୟତ ସୁରକ୍ଷିତ କରିବା ଏବଂ ଏକ ପ୍ରକୃତ ସବୁଜ ଓଡ଼ିଶା ଗଠନ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଦୃଢ, ବହୁମୁଖୀ ରଣନୀତିର ସଙ୍କେତ ଦେଇଛନ୍ତି । ଗ୍ରାମସ୍ତରୀୟ ପରିବେଶ ଜଗୁଆଳିତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାରେ ଏହି ଉଦ୍ୟମ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ନଜିର ସୃଷ୍ଟି କରେ ।