ଡାକ୍ତରବିହୀନ ଡାକ୍ତରଖାନା ବାଣିଗୋଛା ପ୍ରାଥମକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର (PHC)! ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବାର ସଙ୍କଟ, ଚିକିତ୍ସା ପ୍ରାପ୍ତିରେ ହାଇହଲ୍ଲା

ଦଶପଲ୍ଲା: ( ରିପୋର୍ଟ- ସୁବାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବାରିକ): ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ହୃଦୟସ୍ଥଳୀ ଦଶପଲ୍ଲା ବ୍ଲକ୍ ଅଧୀନରେ ଥିବା ବାଣିଗୋଛା PHC ବର୍ଷାଧିକ ଧରି ନୟାଗଡ଼, ବୌଦ୍ଦ ଏବଂ ଫୁଲବାଣୀ ଜିଲ୍ଲାର ହଜାରହଜାର ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଜୀବନରେଖା ସଦୃଶ ଥିଲା । ମାତ୍ର ବର୍ତ୍ତମାନ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ଅଭାବରେ ଏହି କେନ୍ଦ୍ରଟି ଗଭୀର ସଙ୍କଟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଛି, ଯାହା ରୋଗୀଙ୍କ ପାଇଁ ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ହେବା ସହ ପ୍ରଶାସନିକ ଉପେକ୍ଷାକୁ ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଛି । ଗ୍ରାମୀଣ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଏହି ବିଫଳତା ଦଳିତ ଏବଂ ଆଦିବାସୀ ସମାଜଙ୍କ ପାଇଁ ଅଧିକ ଭୟାବହ ହୋଇଛି ।  

ଡାକ୍ତରବିହୀନ ଡାକ୍ତରଖାନା

ବାଣିଗୋଛା ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା କେନ୍ଦ୍ର (PHC) ଏବେ ନୀରବ, କାରଣ ଏଠି କୌଣସି ଡାକ୍ତର ନାହାନ୍ତି । ପୂର୍ବେ ଡାକ୍ତର ବିଶ୍ୱଜିତ୍ ନାୟକ ଏବଂ ଡାକ୍ତର କାଳୀପ୍ରସାଦ ଷଢଙ୍ଗୀ ଏହାକୁ ଚଳାଉଥିଲେ । ମାତ୍ର ସେମାନଙ୍କୁ ଦଶପଲ୍ଲା CHC କୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କରାଯିବାରୁ ବାଣିଗୋଛା ଡାକ୍ତରବିହୀନ ହୋଇଛି । ଫଳରେ ଚତୁର୍ଥ ଶ୍ରେଣୀୟ କର୍ମଚାରୀମାନେ, ଯେଉଁମାନଙ୍କର ଚିକିତ୍ସା ଶିକ୍ଷା ନାହିଁ, ରୋଗ ନିରୂପଣ, ଔଷଧ ପ୍ରେସକ୍ରିପ୍ସନ୍ ଏବଂ ଜରୁରୀ ସେବା ଦେଉଛନ୍ତି । ଏହା ରୋଗୀଙ୍କ ପାଇଁ ଜୀବନଘାତୀ ଏବଂ ନୈତିକତାବିରୋଧୀ ।  

ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକେ କହୁଛନ୍ତି, "ମୋ ଝିଅର ଜ୍ୱର ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ତାକୁ ପରୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ଡାକ୍ତର ନଥିଲେ । କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଦେଇଥିବା ଔଷଧରେ ଅବସ୍ଥା ଖରାପ ହେଲା ।" ଏଭଳି ଘଟଣା ସାଧାରଣ ହୋଇଛି, ଯେଉଁଠାରେ ରୋଗୀମାନେ ଦୂରବର୍ତ୍ତୀ ଡାକ୍ତରଖାନାକୁ ଯିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଉଛନ୍ତି ।  

ନୟାଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ସାମଗ୍ରିକ ବିଫଳତା  

ବାଣିଗୋଛାର ସଙ୍କଟ ଏକା ନୁହେଁ । ଜିଲ୍ଲାର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ CHC ଏବଂ PHC ଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ଅଭାବରେ ଜର୍ଜରିତ । ଆଦିବାସୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି ସମସ୍ୟା ଅଧିକ ଗୁରୁତର, ଯେଉଁଠି ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଏବଂ ଭୌଗୋଳିକ ବିଛିନ୍ନତା ଥାଏ । COVID ସମୟରେ ଏହି ଫାଟକ ଅଧିକ ଖୋଲିଗଲା । ସ୍ଥାନୀୟ କେନ୍ଦ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଅକ୍ଷମ ହୋଇଥିବାରୁ ନୟାଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ଡାକ୍ତରଖାନା ଉପରେ ଚାପ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲା ।  

NH-57 ରେ ଦୁର୍ଘଟଣା ପରେ ମଧ୍ୟ ଉପଯୁକ୍ତ ଚିକିତ୍ସା ମିଳୁନାହିଁ । "ଗତ ସପ୍ତାହରେ ଜଣେ ଯୁବକ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ରକ୍ତସ୍ରାବରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ, କାରଣ ସର୍ଜନ୍ ନଥିଲେ," ଜଣେ ASHA କର୍ମୀ କହିଛନ୍ତି ।  

ପ୍ରଶାସନିକ ଉଦାସୀନତା ଏବଂ ଜନାକ୍ରୋଶ  

ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ବାରମ୍ବାର ଖବର ଛାପିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ପ୍ରଶାସନ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ଶୂନ୍ୟତା ପୂରଣ କରିନାହିଁ । ଦଶପଲ୍ଲା CHC ରେ ପୂର୍ବରୁ ଡାକ୍ତର ଥିବାରୁ ବାଣିଗୋଛାରୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ନୀତିକୁ ରାଜନୈତିକ ସୁବିଧା ବୋଲି ଆଳୋଚନା ହେଉଛି । "ଗୋଟିଏ ଡାକ୍ତରଖାନାକୁ ନଷ୍ଟ କରି ଅନ୍ୟଟିକୁ କାହିଁକି ସଜାଡ଼ିବା? ଉଭୟ ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକଙ୍କୁ ସେବା ଦରକାର," ଗ୍ରାମବାସୀ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଛନ୍ତି ।  

ଉପେକ୍ଷାର ମାନବୀୟ ମୂଲ୍ୟ  

ମାତୃ ଏବଂ ଶିଶୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ହ୍ରାସ ପାଇଛି । ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳାମାନେ ୫୦ କି.ମି. ଦୂର ଯାଇ ପ୍ରସବ କରୁଛନ୍ତି । ମଧୁମେହ, ରକ୍ତଚାପ ଭଳି ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ରୋଗ ଅନିୟନ୍ତ୍ରିତ ରହୁଛି । ଆଦିବାସୀ ଗାଁଗୁଡ଼ିକରେ ପୁଷ୍ଟିହୀନତା ଏବଂ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ ବ୍ୟାପିଛି, ମାତ୍ର ମୋବାଇଲ୍ ହେଲ୍ଥ୍ ୟୁନିଟ୍ ନାହିଁ । ବର୍ଷା ଋତୁରେ ଗାଁଗୁଡ଼ିକ କଟିଯାଇ PHC ଗୁଡ଼ିକୁ ପହଞ୍ଚିବା ଅସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ । "ମ୍ୟାଲେରିଆ ଓ ସାପ କାମୁଡ଼ା ପାଇଁ ଯାହା ପାଆନ୍ତୁ, ତାହା ଦ୍ୱାରା ଚିକିତ୍ସା କରିବାକୁ ହୁଏ," ଜଣେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର୍ମୀ କହିଛନ୍ତି ।  

ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବାକୁ ଅଗ୍ରାଧିକାର ଦିଆଯାଉ  

ବାଣିଗୋଛା PHC ର ସ୍ଥିତି ଗ୍ରାମୀଣ ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଏକ କଡ଼ା ସତ୍ୟକୁ ଉଜାଗର କରୁଛି । ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପରିଚାଳନାରେ ସଫଳ, କିନ୍ତୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବାରେ ଏହି ଅଭାବ ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି । ଆଦିବାସୀ ଏବଂ ଗ୍ରାମୀଣ ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏକ ଅଧିକାର, କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା ଏକ ବିଳାସ ପରି ଲାଗୁଛି ।  

ପ୍ରଶାସନର ତ୍ୱରିତ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଆବଶ୍ୟକ—କେବଳ ଡାକ୍ତର ନିଯୁକ୍ତି ନୁହେଁ, ବରଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ଏକ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ଭାବରେ ଗଢ଼ିବା ଦରକାର । ନଚେତ୍, ବାଣିଗୋଛା ଭଳି ଗାଁଗୁଡ଼ିକ ଉପେକ୍ଷାର ପ୍ରତୀକ ହୋଇରହିବେ, ଯେଉଁଠାରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ପାଇବାର ଆଶା ଧୀରେ ଧୀରେ ମରିଯାଉଛି ।  

— ଓଡ଼ିଶାର ଗ୍ରାମୀଣ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ମୌଳିକ ସୁଧାର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଉଲ୍ଲେଖ କରୁଥିବା ଏକ ବିଶେଷ ରିପୋର୍ଟ ।